Kinh tế vĩ mô Việt Nam trong 3 tháng cuối năm 2022

(Bài viết chia sẻ góc nhìn cá nhân của chuyên gia Trần Vũ - SPE.R - Đà Nẵng)

Tính từ tháng 4 năm 2022 đến nay, thị trường bất động sản toàn Việt Nam đang đi vào giai đoạn chậm thanh khoản, trên khắp các diễn đàn MXH đang có nhiều người phản ánh khá tiêu cực với diễn tiến của nền kinh tế.

• Chúng ta thật không khó để bắt gặp những status “FED nâng lãi suất, thị trường sụp đổ” “BĐS trở về giai đoạn 2008 khi lãi suất lên 18%” “khi lạm phát đạt mức 8-10% thì. Giá BĐS giảm 60%” v.v…. Hôm nay SPE.R xin gửi tới mọi người góc nhận định của chúng tôi về xu hướng và “điểm neo” của nền kinh tế và ảnh hưởng của nó đối với thị trường BĐS trong 3 tháng cuối năm. Chúng ta cùng điểm qua những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp nhé

1. NHỮNG DẤU HIỆU PHẢN ẢNH CHỈ BÁO CỦA LẠM PHÁT - DÒNG TIỀN TRÊN THỊ TRƯỜNG VIỆT

- Đầu tiên là chuyện CON HEO (Cho những ai chưa biết thì giá thịt heo ảnh hưởng rất lớn đến nền KT VN, còn nhơ năm 2019 giá heo liên tục leo thang lên đến mức 86.000VND/kg, đẩy lạm phát lên và năm đó ls Bank chạm mốc 13.5% sau khi kèm các loại phí). Hiện tại Giá heo hơi hiện này đang giao động 60.000/kg-64.000/kg, và theo các chuyên gia dự báo xu hướng giá heo hơi vẫn đang chiều hướng tăng khi thị trường đang có những tín hiệu tích cực cho ngành chăn nuôi.

- Bên cạnh đó, tập đoàn điện lực (EVN) lỗ sau thuế 16.586 tỷ đồng trong 6 tháng theo báo cáo tài chính công ty mẹ và báo cáo hợp nhất 6 tháng đầu năm 2022. Và Bộ Công Thương đề xuất tăng giá điện khi giá bán lẻ bình quân tăng 1%.. Nhiều khả năng vì lạm phát NN sẽ bù lỗ và gồng đêns cuối năm bằng chưbgs là đề xuất mới nhất của BTC RẤT THẤP (năm au có tăng bù k thì k biết)

- Theo Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF, dự trữ ngoại hối của Việt Nam đã giảm xuống còn 102,89 tỷ USD tính tới cuối tháng 5/2022. So với cuối năm 2021, dự trữ ngoại hối của Việt Nam đã giảm khoảng 4,5 tỷ USD. Và Ngân hàng nhà nước đã liên tục phát hành tín phiếu và bàn giao ngay một lượng USD trong dự trữ ngoại hối trong tuần, lượng tiền VND rút vào khoảng hơn 100,000 tỷ đồng nhằm cân bằng tỷ giá. Nhưng áp lực đồng tiền vẫn còn tương đối lớn, nên không tránh khỏi việc Ngân hàng Nhà nước sẽ sử dụng các công cụ điều tiết nhằm ổn định tỷ giá USD-VND như cách đã bán 21tỷ USD cán cân thanh toán vãng lai vẫn ổn vì Q4 năm nay và Q1 sau sẽ là mùa kiều hối và xuất siêu rất tốt

Giá heo hơi chưa có dấu hiệu giảm, Bộ Công Thương sẽ có những động thái lót đường cho giá điện tăng. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nỗ lực hút dòng tiền về, lượng tiền mặt trên thị trường suy giảm. Nhiều ý kiến cho rằng, NHNN khó có thể bán thêm được USD =>USD tăng giá sẽ tạo áp lực lên tỷ giá, lạm phát của Việt Nam trong khi nửa cuối năm là thời điểm nhu cầu sử dụng USD của doanh nghiệp tăng cao. Với đà mất giá của VND cho thấy một kịch bản xấu NHNN thả nổi lãi suất VND và USD.

Tuy nhiên nên nhớ trong 2 năm quá Việt Nam là nước xuất siêu và dữ trự ngoại hối hiện tại cao hơn năm 2019 hơn 30ty USD. Vì vậy Chúng tôi cho rằng NHNN vẫn có khả năng điều tiết giảm áp lục đồng USD, các nghi ngờ trên rất thiếu cơ sở, sự thật là hiện tại tỷ giá USD chỉ tăng 2% (nếu so sánh với các đồng tiền lớn trên thê giới như Bảng Anh, Yên Nhât, Euro v.v… mất giá lên đến hàng vài chục %) Ở bài sau chúng tôi sẽ đi sâu vào lợi thế 2% của đồng Việt Nam.

2. TRÁI PHIẾU KHÓ KHĂN - ĐẦU CƠ CÔNG CÓ GIẢI NGÂN CHẬM ?!

a. Câu chuyện Trái phiếu doanh nghiệp Bất động sản

Theo thống kê, bất động sản là ngành phát hành nhiều trái phiếu doanh nghiệp nhất, với giá trị 285,6 nghìn tỷ đồng. Đây cũng là ngành có lãi suất sơ cấp bình quân cao nhất, với mức lãi suất gần 9,8%. Theo FiinRaTing (Đơn vị đánh giá trái phiếu) hơn 80% giá trị trái phiếu doanh nghiệp của ngành bất động sản phát hành thuộc về các doanh nghiệp chưa niêm yết. Các doanh nghiệp này có sức khỏe tài chính ở mức yếu rất báo động và đặc biệt là thiếu minh bạch.

Dòng vốn FDI, kiều hối và dòng tiền trên thị trường đổ vào bất động sản sụt giảm đáng kể từ sau sự kiện Tân Hoàng Minh, FLC…điều này sẽ tác động tiêu cực đến nợ xấu cũng như sự ổn định của hệ thống ngân hàng và khả năng trả nợ trái phiếu doanh nghiệp của các nhà phát triển bất động sản cho các nhà đầu tư cá nhân. Cuối năm 2022 và năm 2023-2024 sẽ là giai đoạn khó khăn về dòng tiền đối với các doanh nghiệp bất động sản có trái phiếu đáo hạn. Trong khi nguồn vốn vay ngân hàng khó tiếp cận, nguồn vốn từ phát hành trái phiếu bị siết chặt sẽ tác động rất lớn đến nguồn hàng bất động sản, kịch bản sẽ là “hàng nhiều, nhưng giá cao” khiến sức hấp thụ của thị trường bất động sản trong cuối năm và năm 2023 là không cao.

Đầu tư công: “vốn mồi” là cú hích cho phục hổi kinh tế. Nhưng việc giải ngân vốn đầu tư công 9 tháng đầu năm ước đạt 58,7% chưa đạt được kỳ vọng đề ra. Vay ưu đãi nước ngoài mới chỉ đạt 15,48% kế hoạch vốn được giao. Cũng cần phải nhắc lại một lần nữa rằng, trong giải ngân vốn đầu tư công, có yếu tố đặc thù, là “đầu năm thi công tích lũy khối lượng, cuối năm triển khai thanh toán”. Tức là, giải ngân sẽ tăng cao vào dịp cuối năm. Do vậy, khẳng định “giải ngân chậm” có thể chưa hoàn toàn chính xác. Chúng tôi cho rằng trong 3 tháng cuối năm tôc độ giải ngân đầu tư công sẽ đạt mốc 70% sau khi gói 147.138 tỷ VND được kích hoạt phục hồi kinh theo NQ43/2022/QH15 (lưu ý thêm là tốc độ giải ngân năm nay cao hơn năm 2021 34.000tỷ)

3. ẢNH HƯỞNG CỦA THÔNG TƯ 08/20221 & 08/2022/TT-NHNN

• Bà Nguyễn Thị Hồng (Thống đốc Ngân hàng Nhà nước) cho biết, khoảng 94% dư nợ tín dụng bất động sản hiện nay là cho vay trung hạn và dài hạn (từ 10-25 năm), trong khi nguồn huy động của ngân hàng chủ yếu là ngắn hạn. Tổng dư nợ đối với lĩnh vực bất động sản đạt 2,288,278 tỷ đồng chiếm 20,44% trong tổng dư nợ đối với nền kinh tế, và tỷ lệ nợ xấu chiếm 1,62%. Việc cho vay đối với lĩnh vực này hiện tại được xem là một hoạt động kinh doanh rủi ro của ngân hàng.

Với thông tư 08/2022/TT-NHNN quy định về trình tự, thủ tục giám sát ngân hàng đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Nhằm mục đích thực hiện giữ ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo an toàn của thị trường ngoại hối và an toàn của hệ thống ngân hàng

Tại thời điểm này mặt bằng cho vay đã thiết lập lãi suất mới 11%-13,5%, và lãi suất cho vay bất động sản không có cách gì giảm được trong ngắn hạn (cuối năm 2022). Vòng kim cô Thông tư 08 khống chế 34% vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn thì “cửa nào cho thị trường bất động sản”.

Trên đây là những khó khăn cuối năm của thị trường kinh tế BĐS, nhưng không phải thị trường chỉ có những gam màu u tối, chúng ta vẫn có những màu sáng hơn như Những chỉ số, báo cáo 9 tháng đầu năm 2022 như: GDP tăng cao nhất trong hơn 1 thập kỷ, cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu hơn 6,5 tỷ USD, lạm phát thấp hơn mức CPI bình quân chung… là những điểm sáng của nền kinh tế Việt Nam 9 tháng đầu năm, liệu 3 tháng cuối năm có tăng tốc về đích được hay không? Hen gặp lại moij người ở bài viết sau “ Hưởng Lợi từ lạm Phát quốc tế”

KINH TẾ VĨ MÔ 3 THÁNG CUỐI NĂM

BÀI 2: LỢI THẾ CỦA VN TRONG THỜI KỲ LẠM PHÁT

1/ Mạn đàm về sự đắt đỏ của Đồng USD và cách VN khống chế đầu cơ USD

• Lạm phát của Mỹ gia tăng với tốc độ nhanh nhất trong 40 năm qua, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 9/2022 đã tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2021.

Để hạ nhiệt lạm phát, FED đã điều chỉnh lãi suất cho vay cơ bản tăng thêm 0.75 %. Đây là lần tăng lãi suất thứ 5 liên tiếp của Mỹ trong năm nay, đồng thời cũng là lần thứ 3 liên tiếp FED tăng lãi suất với mức 0,75 %.

FED dự kiến sẽ còn tiếp tục nâng lãi suất lên 4,4% tới cuối năm 2022.

Việc tăng lãi suất của FED sẽ gây ra nhiều hệ quả (trên mạng nói nhiều rồi), còn điểm sáng cho Mỹ là đồng thời khiến lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn trên 2 năm ghi nhận mức tăng trên 4%, qua đó thu hút các nhà đầu tư muốn tìm kiếm lợi nhuận cao hơn những kênh đầu tư khác trên thế giới. Điều này làm tăng nhu cầu đối với chứng khoán định giá bằng đồng USD, từ đó giúp đẩy giá trị của đồng USD lên cao.

Mặt khác, các nhà đầu tư vẫn tìm đến đồng USD như một kênh trú ẩn an toàn thay vì đồng Euro bởi kỳ vọng kém tích cực về triển vọng kinh tế khu vực EU - nền kinh tế chịu ảnh hưởng trực tiếp từ xung đột Nga - Ukraine.

Đà tăng tỷ giá USD/VND kéo dài đến đâu?

• Sự tăng tốc của giá USD trên thị trường quốc tế cũng kéo theo những biến động của tỷ giá trong nước. Tỷ giá đã tăng 255 đồng/USD, tương đương tỷ lệ tăng 1,1%, lên mức 23,400 đồng/USD tính đến phiên 30/09/2022.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã quyết liệt hành động để “cân” tỷ giá bằng cách BÁN.

Theo đó, trong vòng chưa đầy 1 tháng, NHNN đã có 2 lần điều chỉnh biểu niêm yết giá bán USD giao ngay với mức tăng mạnh, sắp chạm ngưỡng 24,000 đồng/USD.

Tính từ tháng 5/2022, NHNN đã điều chỉnh tăng tỷ giá USD, bán thêm 200 đồng lên 23,250 đồng/USD. Tiếp đến, đầu tháng 7/2022, nhà điều hành tiếp tục điều chỉnh tỷ giá này lên 23,400 đồng/USD. Gần đây nhất, NHNN tăng giá bán USD giao ngay thêm 300 đồng/USD, lên mức 23,700 đồng/USD. Ngày 30/09/2022, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước tăng giá bán USD giao ngay thêm 225 đồng, từ mức 23,700 đồng/USD lên 23,925 đồng/USD. Đồng thời, nhà điều hành tiếp tục ngừng niêm yết tỷ giá mua can thiệp.

Có thể thấy, NHNN đưa ra giá bán USD cao hơn để giảm sức hấp dẫn của việc nắm giữ đồng USD, nhằm tăng nguồn cung USD trên thị trường ngoại hối, từ đó giúp làm giảm sức nóng của đồng tiền này.

Không những vậy, NHNN cũng rút bớt tiền đồng thông qua việc bán tín phiếu trên thị trường mở. NHNN đã tăng lãi suất tín phiếu từ 4% lên 4,5% năm để các ngân hàng dùng tiền đồng mua lại tín phiếu kỳ hạn. Qua đó, giảm được lượng tiền đồng trên thị trường để gia tăng sức mạnh của tiền đồng, cân đối được tỷ giá giữa VND và USD trước áp lực tăng giá USD trên thị trường quốc tế.

Sức ép lên tỷ giá USD/VND sẽ dịu bớt về cuối năm?

• Từ đầu năm đến nay, tỷ giá đã dao động trên 3%, nên để hài hòa với tỷ lệ đó thì NHNN đã đưa ra động thái tăng lãi suất. Nhìn chung, hiện Việt Nam đang chịu sức ép lớn nhất là tỷ giá, nhưng không đáng quan ngại nhờ hoạt động bán ngoại tệ của NHNN để ổn định tỷ giá. (xem ảnh so sánh tỷ giá đồng của VND/USD so với các đồng tiền khác)

SPER cho rằng rủi ro đối với đồng VND từ giờ đến cuối năm vẫn có vì chỉ số DXY tiếp tục tăng giá mạnh - khi FED phải nâng lãi suất nhiều hơn dự tính và lạm phát của Mỹ không thể kiểm soát được. Chúng tôi cho rằng tỉ giá cao nhất từ năm nay đến nửa đầu năm sau rơi vào vùng +-2%. Lý do vì VN vẫn còn nguồn cung USD dồi dào (mời các bạn đọc lại bài trước)

VN sống khoẻ nhờ lạm phát Mỹ

1. Sống khỏe nhờ lợi thế cạnh tranh và tiết giảm chi phí

Mặc dù người tiêu dùng ở các thị trường xuất khẩu chủ lực như Mỹ, Châu Âu có xu hướng thắt chặt chi tiêu trước áp lực lạm phát, song với lợi thế giá cả phải chăng, mặt hàng cá tra xuất khẩu của Việt Nam vẫn tăng trưởng tốt. Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, 8 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu cá tra Việt Nam đạt trên 1,8 tỷ USD, tăng 81% so với cùng kỳ năm ngoái. Vì đơn giản giờ dân Âu Mỹ phải thắt chặt chi tiêu mà trên thị trường làm gì có con CatFish nào 3USD/Kg như con cá tra VN đâu. Thậm chí, người dân Anh đổ xô đi mua cá tra Việt Nam để dự phòng giá thực phẩm leo thang cộng với việc được hưởng lợi từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam và Anh (UKVFTA) đã đưa thuế nhập khẩu cá tra vào Anh năm 2022 xuống mức 0%. Chưa kể Việt Nam thuộc loại trùm thế giới về dòng hàng giá rẻ và trung cấp, từ giày dép, đến thực phẩm. Ví dụ khi thực phẩm đắt đỏ thì từ việc ăn tôm size lớn người ta sẽ chuyển về size nhỏ (VN trùm phân khúc này).

Đối với lĩnh vực xuất khẩu gạo, sau khi Ấn Độ, nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới (chiếm gần 40% thị phần toàn cầu) cấm xuất khẩu gạo tấm, đồng thời áp thuế 20% đối với hầu hết các loại gạo khác từ ngày 9/9/2022 để bình ổn giá gạo trong nước và bảo đảm an ninh lương thực do nước này đang bị hạn hán, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam hưởng lợi lớn. Gạo Ấn Độ đang cạnh tranh kém do bị áp thuế nên giá cao. Do đó, các nước nhập khẩu gạo trên thế giới đang chuyển hướng sang nhập gạo từ Việt Nam, Thái Lan...

Đối với lĩnh vực FDI thì với áp lực tỷ giá 2% VND/USD hiện tại là lợi thế vì VN có thể xem là đồng tiền bình ổn tốt nhất nhì thế giới tại thời điểm này.

=> Thị trường Âu Mỹ giảm nhập khẩu sẽ ảnh hưởng đến VN, nhưng mức độ tác động sẽ không quá nghiêm trọng do VN có thế mạnh về các mặt hàng thiết yếu, hàng tiêu dùng phân khúc trung bình; cũng như khả năng duy trì lợi thế cạnh tranh về chi phí & tiếp tục hưởng lợi nhờ sự thay đổi chuỗi cung ứng (dịch chuyển SX từ China sang VN & nước khác) vẫn chưa kết thúc.

2. Nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp giai đoạn cuối năm

• Về cuối năm, thị trường sẽ tồn tại một số yếu tố làm tăng áp lực lên giá cả như căng thẳng giữa Nga - Ukraine kéo dài, tác động tới giá nhiên liệu và năng lượng thế giới; áp lực lạm phát toàn cầu tăng lên, tác động đến chuỗi cung ứng hàng hóa, lương thực - thực phẩm, hàng nhập khẩu cũng gây áp lực lên giá hàng hóa trong nước nhưng không quá lớn như các người thổi phồng trên .

Sau các lần thực hiện giảm thuế cho người dân, doanh nghiệp, đặc biệt là thuế bảo vệ môi trường đánh lên xăng dầu, mặt hàng đầu vào thiết yếu của hầu hết lĩnh vực sản xuất - kinh doanh từ đầu năm đến nay, ngày 29/9 Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 59/2022/TT-BTC: giảm từ 20 - 50% một số loại phí hoạt động kinh doanh vận tải như phí trọng tải tàu, thuyền hoạt động hàng hải nội địa; lệ phí ra, vào cảng biển hoạt động hàng hải nội địa; phí sử dụng kết cấu hạ tầng đường sắt… giảm đáng kể, góp phần lớn vào việc bình ổn chỉ số CPI trong nước. Như vậy từ đây đến cuối năm vấn đề con heo được giải quyết thì nền KT VN sẽ bình ổn và phát triển vượt bậc vào năm 2023.

ð Cơ cấu nền kinh tế hiện tại đã thay đổi nhiều. 9 tháng đầu năm, khu vực dịch vụ đã đóng góp 54% mức tăng trưởng GDP.  Chính nhu cầu nội địa & khu vực dịch vụ đã là bệ đỡ cho kinh tế VN tăng trưởng & ổn định; không phải khu vực xuất khẩu hay công nghiệp.

Hen gặp lại mọi người ở bài cuối. Dự báo tình hình BĐS Việt Nam dựa trên góc nhìn tài chính vĩ mô

Bài Viết được thực hiện bởi Trần Vũ - Thiên Hương. Thành viên team SPE.R- Đơn vị phân tích và nghiên cứu thị trường BĐS Đà Nẵng Quảng Nam

(Theo Trần Vũ - Team SPE.R - Kênh thông tin BĐS Đà Nẵng Quảng Ngãi)

Đức Nguyễn

năm nay cả châu âu vs thằng Mỹ suy thoái thì khả năng VN cũng suy thoái theo thôi. cả 2 thằng đều là thị trường lớn, chỉ sau thằng TQ mà đều tiết kiệm chi tiêu thì VN cũng ko tránh dc ảnh hưởng

Antony Bui

đọc bài mà cứ tưởng Cao Bảo Đỗ đang viết để lái dư luận vậy!