QUY HOẠCH ĐÔ THỊ SÀI GÒN - THỦ THIÊM TRƯỚC 1975 DƯỚI ẢNH HƯỞNG CỦA HOA KỲ

QUY HOẠCH SÀI GÒN - THỦ THIÊM TRƯỚC 1975 DƯỚI ẢNH HƯỞNG CỦA HOA KỲ

Ảnh: Bản đồ minh họa quy hoạch Thủ Thiêm của công ty Wurster, Bernardi and Emmons (Hoa Kỳ) năm 1972.

Từ giữa thập niên 60, chính phủ Hoa Kỳ thông qua Cơ quan Phát triển Quốc tế USAID đã hỗ trợ kỹ thuật cho phía miền Nam Việt Nam về quy hoạch đô thị. Kể từ thời gian này, rất nhiều các đồ án quy hoạch và nghiên cứu về đô thị quy mô và có chất lượng tại miền Nam được thực hiện.
Điển hình là hai đồ án quy hoạch do hai công ty rất có tên tuổi trên thế giới lúc đó thực hiện: Quy hoạch chung thành phố Sài Gòn do công ty Doxiadis Associates – Consultants on Development and Ekistics (Hy Lạp) lập năm 1965 và Quy hoạch phát triển Thủ Thiêm do công ty Wurster, Bernardi and Emmons (Hoa Kỳ) chủ trì lập năm 1972 thực hiện.
Các đồ án quy hoạch nêu trên mặc dù nghiên cứu rất kỹ lưỡng không chỉ về kiến trúc, khí hậu, đất đai mà còn cả nhu cầu giao thông giữa các khu vực và kinh tế/tài chính. Các hồ sơ quy hoạch thường kết thúc với phần đưa ra giải pháp triển khai, tài chính dự án và cả đề xuất rất cụ thể về chính sách cũng như luôn kèm theo thiết kế chi tiết một dự án thí điểm.
Những đồ án hoàn chỉnh và sâu sắc

Hồ sơ đồ sộ của Dioxiadis Associates lập năm 1965 giống một nghiên cứu tổng thể quy mô về khí hậu, đất đai, địa hình – địa mạo, dân số, nhà ở và năng lực tài chính không chỉ của Sài Gòn mà cả miền Nam lúc đó hơn là một đồ án quy hoạch đơn thuần.

Quy hoạch phát triển Thủ Thiêm lần hai, hoàn thành năm 1972, do một nhóm công ty tư vấn dẫn đầu bởi Wurster, Bernadi and Emmons Architects and Planners (WBE) đóng tại San Francisco (Mỹ) thực hiện. Các thành viên khác của nhóm gồm có một công ty tư vấn tài chính – kinh tế, một công ty về giao thông và một về kỹ thuật hạ tầng. Đó là một đội ngũ đa ngành và có tầm nhìn chiến lược.

Đồ án Thủ Thiêm năm 1972 có một phần sưu khảo công phu tập trung năm nhóm vấn đề chính: xu hướng phát triển của vùng Sài Gòn; địa chất và địa dạng; đánh giá lưu lượng giao thông cho các tuyến đường nội bộ và các phương án cùng chi phí vượt sông Sài Gòn; dự báo 30 năm về giá trị đất đai, nhu cầu sử dụng đất, phân tích phí tổn-lợi cho từng phương án và dòng tiền đầu tư công; đánh giá chính sách, luật lệ của chính quyền về phát triển đô thị. Có lẽ rất ít, nếu không phải là không có đồ án quy hoạch nào cho đến tận ngày hôm nay có được tính tổng hợp và đa ngành thực sự như quy hoạch Thủ Thiêm năm 1972.

Do điều kiện chiến tranh và ngân sách eo hẹp, chính phủ Việt Nam Cộng Hoà không thể triển khai những đồ án của nước ngoài.

Bước đi dài và cuối cùng của quy hoạch tại miền Nam trước 1975?
Năm 1974 Bộ Công chánh và Giao thông đã tiếp thu các đồ án trước đó do người nước ngoài thực hiện và lập quy hoạch tổng thể, đó là "Kế hoạch phát triển vật thể vùng thủ đô", là một đồ án rất khoa học, đáng tiếc là di sản này sau đó không được tiếp thu và chìm vào quên lãng sau 1975...

(Theo Lịch Sử Việt Nam qua ảnh)

Tham khảo thêm: