Quá trình bơm tiền của Nhà nước và cơ hội nào cho người dân

Căn bản về quá trình "bơm tiền" của nhà nước, và cơ hội nào cho chúng ta

Chính phủ có một quyền năng đặc biệt khác với người dân và doanh nghiệp là thể vay nợ mà không cần thế chấp, có thể tự phát hành tiền để tiêu và trả nợ, và khả năng vô cùng đặc biệt khác nữa là có thể làm tăng lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế.

Để kiểm soát việc chính phủ bơm tiền, chi tiền, vay tiền quá mức, gây ra lạm phát (đồng tiền mất giá) và bất ổn kinh tế, thì cơ quan kiểm soát là Quốc Hội sẽ đặt ra các chỉ tiêu: lạm phát, trần nợ công (cùng với chỉ tiêu rất quan trọng là tăng trưởng GDP). Con số Quốc Hội đặt ra là lạm phát 2021 dưới 4%, trần nợ công 2021-2026 là 60% GDP. Mức nợ công hiện nay khoảng 55,6% GDP tức đã gần chạm trần.

Chính sách tiền tệ, hay khả năng làm tăng giảm lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế sẽ ảnh hưởng mạnh đến lạm phát. Bơm nhiều tiền vào nền kinh tế thì kinh tế (thường) tăng trưởng, kiểu ai cũng có thấy mình có tiền thì sẽ chi tiêu nhiều hơn, rồi người bán cũng sẽ thấy thu nhập tốt hơn, rồi chính họ lại chi tiêu nhiều hơn…. Nhưng bơm quá nhiều tiền sẽ dẫn đến rủi ro lạm phát hay đồng tiền mất giá.

Gần đây khi cả thế giới bơm tiền thì giá hàng hoá đang tăng, dẫn đến khả năng lạm phát toàn cầu. Hiện nay lạm phát Việt Nam tương đối thấp, nhưng trước áp lực lạm phát toàn cầu, và nhu cầu kích thích kinh tế, thì khả năng cao là lạm phát Việt Nam sẽ tăng. Lúc đó người đi vay với lãi suất cố định sẽ có lợi, và người giữ tài sản sẽ có lợi. Bởi vì giá tài sản sẽ tăng trong khi tiền phải trả thực lại giảm đi. Điều này lý giải tại sao dù kinh tế đang gặp khó, bà con vẫn đang tìm cơ hội để vay và mua bất động sản và người đang giữ bất động sản thì vẫn đang “gồng” chứ chưa buông.\

Chính sách tài khoá, liên quan đến việc chi tiêu của chính phủ, sẽ bị giới hạn bởi con số trần nợ công. Nếu chính phủ tiêu nhiều hơn số thu (thuế, phí, bán tài nguyên, bán doanh nghiệp nhà nước) thì phải vay, mà vay thì sẽ đến lúc phải trả, không trả được thì sẽ phải tăng thuế hoặc phải phát hành thêm tiền… kiểu gì cũng sẽ là một hình thức nhà nước thu “thuế”. Đó là lý do tại sao lại phải có trần nợ công.

Câu hỏi giả tưởng chính phủ Việt Nam có khả năng phát thật nhiều tiền trợ cấp, ví dụ 10 triệu/tháng cho tất cả người dân như các nước hay không không? Nếu dỡ bỏ trần nợ công thì hoàn toàn có thể, nếu người dân chịu được các rủi ro của việc chính phủ vay nợ để phát tiền. Tóm gọn lại thì cũng là lấy tiền túi của chúng ta phát cho chúng ta mà thôi, tất nhiên, có người đóng nhiều đóng ít nhận nhiều nhận ít khác nhau. 

Thời điểm này, Việt Nam cũng như hầu hết các nước khác, để phục hồi và kích thích kinh tế sẽ chọn việc tăng lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế (chính sách tiền tệ mở rộng) như đã viết ở trên, đồng thời tăng chi tiêu của chính phủ (chính sách tài khoá mở rộng): đầu tư hạ tầng, trợ cấp người dân và doanh nghiệp… 

Cơ chế vận hành ở Việt Nam là: Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ. Cho các quyết định quan trọng sẽ được quyết định bởi Đảng, sau đó sẽ được thể chế hoá. Nợ công hiện nay của Việt Nam đã gần chạm trần do Quốc hội quyết định. Hiện tại đang diễn ra Hội nghị Trung Ương 4, sẽ có tính quyết định về việc tăng trần nợ công (ủa mà có khả năng không tăng không? ).

Nếu Hội nghị Trung Ương quyết định xong, thì Quốc hội sẽ hiện thực/thể chế hoá quyết định này. Sau đó thì chính phủ “bung lụa”.

Người nông dân thấy chính phủ bung lụa mà không bung lụa thì có lỗi với vợ con?!

Bài viết này không phải lời khuyên đầu tư, người đọc tự trách nhiệm về quyết định tài chính của mình.

(Theo Đoàn Việt Hưng)