Cơ hội và thách thức khi chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang công ty

Chuyển đổi từ mô hình hộ kinh doanh sang công ty: cơ hội và thách thức thực tế

Hôm qua mình có dịp trò chuyện với một vài người bạn cũng đang làm kinh doanh trên sàn TMĐT, và tụi mình đã có một cuộc bàn luận khá dài về chủ đề “Chuyện gì sẽ xảy ra nếu chúng ta bắt buộc phải chuyển đổi từ mô hình hộ kinh doanh lên công ty?”.

Thoạt nghe thì có vẻ như chỉ là một bước thay đổi giấy tờ, nhưng thật ra, khi đi sâu vào hoạt động kinh doanh — đặc biệt là kinh doanh trên sàn TMĐT như Shopee, Lazada hay TikTok — thì chuyện “lên công ty” không hề đơn giản.

1. Khác biệt lớn nhất: thuế và cách quản lý thuế

Hộ kinh doanh: chỉ cần đóng thuế khoán (1% VAT + 0.5% thu nhập DN) trên tổng doanh thu. Mọi thứ đơn giản, không cần khai báo đầu vào – đầu ra.

Công ty: phải kê khai thuế chi tiết, tự tính VAT (10%) theo chênh lệch giữa đầu vào và đầu ra. 
Doanh thu – chi phí = lợi nhuận chịu thuế, và đóng 20% thuế TNDN trên khoản đó.

2. Áp lực từ hệ thống TMĐT và phần mềm thuế

Khi hoạt động với tư cách công ty, toàn bộ doanh thu từ TMĐT sẽ được ghi nhận tự động qua tài khoản ngân hàng doanh nghiệp, các phần mềm kê khai thuế, và sàn TMĐT. Không còn chuyện “linh động” như cách bán truyền thống. Doanh thu vào là thuế sẽ đếm ngay — không né được.

3. Vấn đề nan giải: chi phí có VAT và chi phí không có VAT

Đây là phần rất đau đầu:

1. Chi phí được khấu trừ VAT: Mua hàng có hóa đơn, chiết khấu từ Shopee/Lazada (freeship, COD, hoa hồng).
2. Chi phí không có VAT (nhưng vẫn được khấu trừ vào thu nhập DN):
3. Quảng cáo trên TikTok
4. Các khoản chi từ TikTok (COD, freeship, hoa hồng)
   1. (mình được biết thì sắp tới Tiktok sẽ có hoá đơn như Lazada và Shopee có thể khấu trừ được nhưng giờ thì chưa)
5. Thuê KOL/KOC cá nhân không qua agency.
6. Các hoạt động quảng cáo từ Facebook và Google...
7. Lương nhân viên, thuê văn phòng, chi phí vận hành, v.v.
8. Hiện tại, có tới 50–60% chi phí không thể khấu trừ VAT, đặc biệt đối với những doanh nghiệp tự xây thương hiệu, tự sản xuất, tự bán.

4. Bài toán giá bán và cạnh tranh

Thu VAT dùm nhà nước nghe thì đúng, nhưng khi khách hàng chỉ nhìn vào giá cuối cùng, thì doanh nghiệp phải gồng gánh thêm một phần VAT đầu ra nếu không có đầu vào tương ứng để khấu trừ. Nếu tăng giá để bù, thì mất sức cạnh tranh với những bên vẫn chạy hộ kinh doanh. Nếu không tăng, thì tự cắn vào lợi nhuận.

5. Bài toán nhân sự và hệ thống vận hành

Chuyển đổi lên công ty không chỉ là chuyện sổ sách. Nó còn là chuyện tuyển được người hiểu thuế, hiểu bảo hiểm, biết quản lý vận hành chuẩn chỉ. Nếu không chuẩn bị tốt, doanh nghiệp rất dễ “vỡ trận” khi vừa phải chạy marketing, vừa phải lo báo cáo thuế, kiểm toán, luật lao động,…

Tổng kết:

Chuyển đổi lên công ty là bước cần thiết nếu muốn đi xa và phát triển bài bản. Nhưng với doanh nghiệp TMĐT — đặc biệt là các brand trẻ mới tự sản xuất – tự bán – tự làm mọi thứ, thì bài toán này không hề dễ. Nếu không có tư duy chuẩn bị từ sớm về hệ thống kế toán – chi phí – vận hành, thì bước chuyển này có thể khiến chúng ta đánh mất luôn lợi thế cạnh tranh của mình.

Nếu bạn đang đứng trước ngã rẽ này, hãy cẩn trọng tính toán.

(Theo Trần Lâm)

Vũ Xuân Thành

Lên cty không dễ đâu ạ, ngoài thuế ra còn nhũng nhiễu từ các thể loại pccc khu vực rồi môi trường vv với mây mây họ không hỗ trợ và hướng dẫn doanh nghiệp mà họ hăm dọa gây khó khăn và cuối cùng là một chút chi phí không có hóa đơn đầu vào... Những thể loại ấy rất là nhếch nhác và gây bức xúc tạo cảm giác chán cho các chủ doanh nghiệp, mất động lực làm việc...

Phạm Thanh Đoàn

Chuyển lên DN nhưng sẽ cho áp dụng thuế khoán với DN siêu nhỏ để giảm công chức thuế quá nhiều, ko có tác dụng gì tốn lương + nhũng nhiễu. Tạo đk cho DN chủ động phương án kd và các chi phí.

Nguyen Hong Long

Muốn thu đủ thuế nguyên tăc duy nhất là cắt bỏ mọi thứ giấy tờ lằng nhằng mà chỉ phục vụ chức năng quản lý thuế của nhà nước. Đơn giản hoá toàn bộ . Cái tư duy người nộp thuế phải phục vụ đúng mẫu khai thuế để được quản lý phải bỏ. Ko nhất thiết cứ phải người có đào tạo tài  chính kế toán mới đủ trình độ để khai thuế.

Thu Hương

Hộ kinh doanh cũng không đơn giản chỉ là 1.5%, ko quan tâm đầu ra đầu vào. Sai lắm khúc này. 
Do chúng ta thiếu hiểu biết về luật, chơi mà ko hiểu luật nên phải chịu thua trận này. Nhưng từ nay về sau trước khi kinh doanh nên tìm hiểu thuế kỹ hơn. Kỹ từ đầu thì sau này đỡ phải ăn gậy.

Nguyen Duc Trung

Trong 3-5 năm đầu cứ làm hộ kinh doanh rồi sau đó chuyển lên công ty khi mô hình và doanh số đủ lớn e nghĩ sẽ ổn hơn khi làm ngay công ty từ đầu.

Tran Lam

Nguyễn Đức Trung 1. Quan trọng là có plan cụ thể không thì cacha nào cũng tiềm ẩn sai em.
2. Luật rồi sẽ có em phải ở mô hình nào ko phải có quyền lựa chọn đâu. 

Tuyen Tuyen

Nghị định 70/2025 ra đời, hộ nào DOANH THU trên 1 tỷ/năm phải tạo hóa đơn điện tư qua máy tính tiền gửi về cơ quan thuế thì còn nhiều anh em rơi nước mắt. Nhất là anh em bán hàng, đồ công nghệ giá trị cao. Doanh thu 1 tỷ/tháng là đã bay ngay 15 củ/tháng rồi.

My Anh La

Bây giờ hộ kinh doanh cũng có thêm nhiều luật lắm ah chị. Hàng hóa bán cũng phải có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc nữa, cũng phải làm sổ sách, kê khai đầu ra đầu vào chứ như chị ghi ở trên là chưa đúng. Và HKD cũng có 2 dạng đóng thuế chứ ko phải thuế khoán không đâu chị. Và thuế theo em được nghe bên kế toán là cao hơn mức chị ghi ah. Có thể max tới 7%. Nói chung là bây giờ vẫn còn trong giai đoạn chờ cập nhập thêm các luật, thông tư mới. Kể cả doanh nghiệp cũng đang chờ thêm.

Cherry

Mình thấy đối với mặt hàng tiêu dùng thì chỉ làm DNTN thôi là ổn, vì thuế 1% và 4,5% đối với chế biến ( 1 tô phở 50k thu được 2.250đ rồi,  trên tổng doanh thu, đỡ tốn chi phí kế toán, rồi chi phí nhũng nhiễu, nhà nước đỡ thất thoát trong khâu thu , (người tiêu dùng đã trả, người bán là người thu hộ thuế, giờ công nghệ rồi quản lý tính tiền thuế sao như trạm thu phí vậy, chạy thẳng lên cổng chung kho bạc tiền khỏi qua tay nó vơi) mức thuế này người tiêu dùng trả thuế rồi, nếu quản lý tốt thu nhiều hơn là buộc lên công ty, còn những ngành sx lớn thì mới lên công ty.

Nguyen Trung

Công ty cần hóa đơn đầu vào nữa, mà nhập bán hàng online thường có thể bán cả vài chục sp hoặc cả trăm chủng loại , rất khó có VAT , đặc biệt là hàng TQ.

Tuoi Mai

Hộ kinh doanh bán trên sàn ko được làm thuế khoán nữa, chuyển qua MST mới và tự kê khai hàng tháng r

Võ Công Đời

có cách nào tự động mà không phải lo lắng về thuế này nọ không nhỉ, hoặc chi phí cơ bản thấp thôi. vì giờ công nghệ thông tin cũng đã phát triển. Doanh nghiệp đã nghèo mà còn lo nhiều thứ chi phí quá họ hoảng luôn.

Jane Dang

Lên cty không dễ, chưa kể phải chịu kiểm tra, thanh tra, phạt hậu kiểm..